Als gepensioneerd apotheker zetelt hij al enkele jaren in de raad van bestuur van PANAL, het Palliatief Netwerk van het Arrondissement Leuven en maakte hij zo kennis met de vragen en problematieken waar apothekers vaak tegenaan lopen wanneer het gaat om palliatieve zorgen.
Sleutelrol
“Wanneer het gaat om palliatieve zorgen, merken we vaak dat dit te laat wordt opgestart”, vertelt Marc. “Het gesprek met familie en mantelzorgers komt pas heel laat op gang, waardoor kostbare tijd verloren gaat en nabestaanden de kans niet krijgen om zich voor te bereiden of om op een mooie manier afscheid te nemen. Ineens gaat alles dan heel snel en is er geen tijd meer voor de zaken die er echt toe doen”.
“Als apotheker kan je al snel afleiden of een patiënt richting palliatieve zorgen evolueert, vaak nog voor de familie of mantelzorgers die klik gemaakt hebben”, legt Marc uit. “De medicatie wordt alsmaar zwaarder, de dosissen verhogen en de frequentie waarmee voorschriften afgehaald worden, neemt toe. Vaak zijn het signalen dat een patiënt achteruit gaat, maar worden die door zijn omgeving misschien zo niet meteen ervaren of zelfs genegeerd.”
Gesprek
“Net dan is de rol van de huisapotheker van groot belang”, zegt Marc uit. “Als apotheker ben je een laagdrempelig aanspreekpunt en gemakkelijker bereikbaar dan bijvoorbeeld de huisarts. Bovendien heb je vaak een goed zicht op de cultuur en het sociale milieu waarin de patiënt zich bevindt en kan je dus gemakkelijk aanvoelen of je het gesprek rond palliatieve zorgen kan opstarten. Je bevindt je vaak in de perfecte positie om een moeilijk topic als palliatieve zorgen en euthanasie voorzichtig aan te kaarten en bespreekbaar te maken.”
Tools
Om die rol op te nemen als apotheker heb je uiteraard de juiste vaardigheden en tools nodig. “Een moeilijk topic als palliatieve zorgen gooi je niet zomaar even op tafel. Je moet weten hoe je zoiets voorzichtig ter sprake kan brengen. Bovendien moet je de nodige communicatieve vaardigheden hebben om gepast te kunnen reageren op vragen of bedenkingen.”
Maar ook andere, meer praktische problemen komen in het palliatief proces vaak naar boven. “Wanneer een patiënt moeilijkheden krijgt met slikken bijvoorbeeld, moet je weten of de huidige medicatie al dan niet geplet mag worden of moet je op zoek naar alternatieven voor orale geneesmiddelen”, legt Marc uit. “Daar bestaan allerlei databases voor om dit op te zoeken of om te rekenen, maar die moet je als apotheker uiteraard wel kennen dan.”
Ondersteuning
“Ook de communicatie tussen het ziekenhuis en de apotheker, bijvoorbeeld via het medicatieschema, is een belangrijke factor in de ondersteuning van de patiënt en zijn omgeving. Zo kan er tijdig het nodige specifieke materiaal, geneesmiddelen in de juiste dosis, én medicatievoorraden voorzien worden. Het gaat telkens om kleine dingen die eenvoudig toegepast kunnen worden, maar die een groot effect hebben op de levenskwaliteit van de patiënt in dit palliatief proces”, licht Marc nog toe.
Meer weten?
Wil je meer weten over palliatieve zorgverlening, of heb je vragen over hoe je patiënten daarin kan ondersteunen? Schrijf je dan in voor het webinar op dinsdag 12/12/2023 van 12u30 tot 13u30, of woon het debat live bij in UZ Leuven. Prof. Chris Gastmans, hoogleraar medische ethiek aan de KU Leuven zal een korte inleiding geven op het topic. Aan de hand van heel concrete casussen geven Marc Dooms, voormalig ziekenhuisapotheker in het UZ Leuven, Prof. Veerle Foulon, decaan van de Faculteit Farmaceutische Wetenschappen aan de KU Leuven en dr. Karen Van Beek, arts palliatieve zorg UZLeuven nadien heel concrete informatie en voorbeelden over hoe jij die sleutelrol in het palliatief proces kan innemen. Tot slot is er ruimte voor een open debat en kan je al je vragen stellen.
Lees ook zeker het artikel van Marc Dooms in De Apotheker, en zijn publicatie in het Orphanet Journal of Rare Diseases