Therapietrouw

Een betere therapietrouw, misschien wel dé sleutel tot een gezonder België.

Therapietrouw wordt volgens de definitie van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) beschreven als "de mate waarin het gedrag van de patiënt, wat betreft de geneesmiddeleninname, overeenkomt met de voorgeschreven behandeling door zijn arts".
De topic therapietrouw is een steeds belangrijker wordende kwestie voor de volksgezondheid wereldwijd, dus ook in Europa, omdat het een directe invloed heeft op de kosten van de gezondheidszorg en ook op de levensverwachting van de patiënt.

"Het verbeteren van de therapietrouw zou effectiever zijn dan welke andere medische vooruitgang ook", aldus de WHO[1]. In België nemen meer dan vijf miljoen Belgen minstens één chronisch geneesmiddel, en één op de vier Belgen neemt dagelijks meerdere geneesmiddelen[2]. Er wordt vastgesteld dat meer dan de helft van de chronische patiënten hun voorgeschreven behandeling niet correct inneemt[3]. Zo nemen bijvoorbeeld 50% van de diabetespatiënten hun orale antidiabetica foutief in: 9% nemen nooit iets in en 36% nemen onvoldoende antidiabetica in[4] [5]. Bij andere chronische aandoeningen -waar therapietrouw van vitaal belang is- geldt ditzelfde patroon[6]. En dit heeft gevolgen: bij ouderen bijvoorbeeld leidt foutief geneesmiddelengebruik tot een aanzienlijk aantal ziekenhuisopnames, die in feite vermijdbaar zijn. In Europa sterven jaarlijks ongeveer 200.000 personen ten gevolge van slechte therapietrouw of verkeerde dosering[7].

Gezien de hoge prevalentie van geneesmiddelen gebonden problemen, de vergrijzing van de bevolking en de impact op de gezondheid van de patiënt alsook de maatschappij, is het onbetwistbaar dat er een tandje moet worden bijgestoken ter bevordering van de therapietrouw. Het adequaat motiveren van de patiënt om zich beter aan de voorgeschreven behandeling te houden, is een gedeelde verantwoordelijkheid tussen verschillende gezondheidspartners en vraagt om goed overleg. De huisapotheker speelt een sleutelrol bij het up-to-date houden van het medicatieschema alsook het motiveren tot een goede therapietrouw van voorgeschreven behandelingen bij ambulante patiënten met chronische ziekten. Met een verhoogde aandacht voor bejaarde of kwetsbare personen[8]. Alles moet op alles worden gezet om fouten in therapietrouw te detecteren, de omvang ervan te evalueren en er een oplossing voor te vinden.

Geautomatiseerde individuele medicatievoorbereiding, een handig hulpmiddel hierbij.

Geautomatiseerde individuele medicatievoorbereiding (IMV) in ambulante eerstelijnszorg is een oplossing die, in andere landen, reeds haar positieve bijdrage heeft bewezen in het bevorderen van therapietrouw en de hieraan gekoppelde negatieve gevolgen te verminderen. In een enquête in Zweden[9] bij 1.465 patiënten die gebruikmaken van 'medicatie-op-rol' gaf 93% van de patiënten aan dat deze dienst hen hielp bij het correct innemen van hun medicijnen. Slechts 4% was ontevreden. Deze resultaten worden bevestigd door een studie uit Nederland[10], waar het principe van individuele medicatievoorbereiding al door meer dan 650.000 ambulante patiënten wordt gebruikt. Patiënten zijn tevreden over IMV en melden tal van voordelen: zo geven 90% aan dat IMV hen ondersteunt bij hun medicatiebeheer. IMV verbeterde onder andere hun trouw aan geneesmiddelen en bijgevolg de medicatieveiligheid (59%) en verhoogde het gemak voor de patiënt (40%). 96% meldde geen nadelen te hebben ervaren.

IMV heeft dus vele voordelen: het vergemakkelijkt het medicatiebeheer (vereenvoudigde medicatiebeoordeling en vermindering van het risico op fouten bij het klaarzetten van dagelijkse doses in instellingen); ondersteunt in therapietrouw en vergemakkelijkt de opvolging; traceerbaarheid van behandelingen en tot slot het gaat gepaard met een economisch voordeel.

Polly, IMV voor de onafhankelijke apotheker

Polly is een innovatief en gemakkelijk toegankelijk systeem van geautomatiseerde individuele medicatievoorbereiding (IMV) in eerstelijns ambulante zorg. De Polly service is gratis voor chronische patiënten die minstens 4 verschillende geneesmiddelen per dag innemen. Polly is een samenwerking met de onafhankelijke apothekers.

Wil je meer weten over Polly?

(Her)bekijk dan het Polly webinar hier 

(paswoord: pollypartner2024). In amper 25 minuten krijg je een getuigenis van artsen, apothekers en patiënten te zien en wordt de werking van Polly kort uitgelegd.

[1] World Health Organization (WHO) quoted the statement by Haynes et al. Chaudri N. A. (2004). Adherence to Long-term Therapies Evidence for Action. Annals of Saudi Medicine, 24(3), 221–222.
[2] De Algemene Pharmaceutische Bond (ABP). (2016, 20 september). Feiten & cijfers over therapietrouw. https://www.apb.be/SiteCollectionDocuments/COMMUNIQUES%20DE%20PRESSE%20-%20PERS%20MEDEDELINGEN/Persbericht_APB_Campagne-therapietrouw_fiche-feiten-en-cijfers_NL.pdf
[3] ibid.
[4] Golay A, Bloise D, Maldonato A. The education of people with diabetes. In:Pickup JC Williams G, eds. Textbook of Diabetes . Oxford: Blackwell Publishing, 2002; 38.1–38.13
[5] Ellis SE, Speroff T, Dittus RS, et al. Diabetes patient education : A meta-analysis and meta-regression. Pat Educ and Counsel 2004; 52: 97–105.
[6] Smith SR, Rublein JC, Marcus C, et al. A medication self-management program to improve adherence to HIV therapy regimens. Pat Educ and Counsel 2003; 50:187–99.
[7] van Boven JF, Tsiligianni I, Potočnjak I, Mihajlović J, Dima AL, Nabergoj Makovec U, Ágh T, Kardas P, Ghiciuc CM, Petrova G, Bitterman N, Kamberi F, Culig J, Wettermark B. European Network to Advance Best Practices and Technology on Medication Adherence: Mission Statement. Front Pharmacol. 2021 Oct 11;12:748702. doi: 10.3389/fphar.2021.748702. PMID: 34707502; PMCID: PMC8544003.
[8] Petermans J, Samalea Suarez A, Van Hees T.— Observance thérapeutique en gériatrie. Rev Med Liège, 2010, 65, 261-266.
[9] Bardage C, Ring L. Patients’ perspectives on automated multi-dose drug dispensing. J Community Med Health. 2016;6:393
[10] Patients’ experiences with multidose drug dispensing: a cross sectional study - gepubliceerd in International Journal of Clinical Pharmacy 2019;41:104-12